Bavosil (Gemaroy): belgilar, sabablari va Davolash yo’llari
Bavosil, tibbiyotda “gemaroy” deb ataladigan kasallik, to‘g‘ri ichakning pastki qismida joylashgan tomirlarning kengayishi va tugun hosil bo‘lishi bilan tavsiflanadi. Ushbu kasallik aksariyat o‘rta va keksa yoshdagi erkaklarda ko‘proq uchraydi, lekin ayollar va yoshlarda ham kuzatilishi mumkin. Bavosil ichki va tashqi ko‘rinishda namoyon hisoblanib, bir necha narsalarga ko‘ra rivojlanadi. Kasallik sekin-asta rivojlanib, belgilari va asoratlari bilan og‘ir ahvolga tushishi mumkin.
Bavosil kopayishining asosiy sabablari
Bavosil kopayishiga ko‘plab omillar sabab bo‘ladi. Jumladan:
- Qabziyat: Surunkali qabziyat va hojatga chiqar paytda kuchanish bavosil kopayishining asosiy omillaridan biridir. Ichakda axlat to’planishi va uni chiqarishda qiyinchiliklar to‘g‘ri ichak tomirlariga bosim hosil qiladi.
- Irsiy moyillik: Irsiy tomir tuzilmasi va qon aylanish tizimining zaifligi ham bavosil kopayishiga olib kelishi mumkin.
- Harakatsizlik: Uzoq vaqt davomida o‘tirib ishlash va kamharakatlik qon tomirlariga bosim hosil qilib, tomirlarning kengayishiga olib keladi.
- Og‘ir yuk ko‘tarish: Jismoniy zo‘riqish va og‘ir yuklarni ko‘tarish to‘g‘ri ichak tomirlariga ortiqcha yuk tushiradi va kasallik kopayishiga sabab bo‘ladi.
- Homiladorlik: Ayollarda homiladorlik davrida bachadonning kengayishi to‘g‘ri ichak venalariga bosim o‘tkazib, bavosilga olib kelishi mumkin.
Bavosil belgilarining kopayishi
Bavosil kasalligi odatda sekin-asta rivojlanadi. Dastlab, kasal orqa chiqaruv sohasida noqulaylik, qichishish, vaqti-vaqti bilan og‘riq sezishi mumkin. Keyinchalik kasallik rivojlanib, quyidagi belgilar kuzatiladi:
- Qichishish va achishish: Orqa chiqaruv sohasida doimiy qichishish va achishish his qilinadi.
- Qon ketishi: Ho‘jat chog‘ida qon aralash najas kuzatiladi. Bu belgilar kop hollarda kasallikning dastlabki bosqichlarida xosil bo‘ladi.
- Og‘riq: Bavosil tugunlarining shishishi va yallig‘lanishi bilan birga kuchli og‘riqlar kuzatiladi.
- Tugunlarning tashqariga chiqishi: Kasallikning rivojlangan bosqichlarida to‘g‘ri ichak tomir tugunlari orqa chiqaruv teshigidan tashqariga chiqib ketishi mumkin.
Gemaroy
Bavosil turlari
Bavosil kasalligi bir necha turlarga bo‘linadi:
- Ichki bavosil: Tugunlar ichki to‘g‘ri ichak tomirlarida hosil hisoblanib, ko‘rinmaydi, lekin qon ketishi va ich qotishi bilan kechadi.
- Tashqi bavosil: Tugunlar orqa chiqaruv teshigi atrofida ko‘rinib turadi. Bu turdagi bavosil kuchli og‘riq va noqulaylik bilan kechadi.
- Aralash bavosil: Ichki va tashqi tugunlar bir vaqtda rivojlanadi.
Xalq tabobatida bavosilni davolash yo’llari
Bavosil qadim zamonlardan beri ma’lum hisoblanib, xalq tabobatida kasallikni davolashning ko‘plab yo’llari mavjud. Quyidagi davolash yo’llari bavosil belgilari va asoratlarini kamaytirishda yordam beradi:
- Sarimsoq va piyozdan foydalanish:
- Piyoz damlamasi: Piyozni olovda pishirib, keyin ezib, bavosil tugunlariga qo‘yiladi. Bu usul tugunlarning yallig‘lanishini kamaytiradi va tezda sog‘ayishiga yordam beradi.
- Sarimsoq sharbati: Sarimsoq sharbatini kuniga ikki mahal, bir choy qoshiqdan ichish va shu damlama bilan orqa teshikni yuvish tavsiya etiladi.
- Andiz va zubturum damlamasi:
- Andiz ildizi damlamasi: Andiz ildizidan tayyorlangan damlama kuniga 3 mahal ovqatdan oldin ichiladi. Bu damlama ich qotishini yengillashtiradi va bavosil tugunlarini kichraytiradi.
- Zubturum bargi va ildizi: Zubturum ildizi va bargidan tayyorlangan damlama qon ketishini to‘xtatadi va kasallik belgilarini yengillashtiradi.
- Dalachoy va mintaqaviy vannalar:
- Dalachoy urug‘i: Dalachoy urug‘i va asal aralashmasidan iste’mol qilish ichak faoliyatini yaxshilaydi va bavosil davolashda foyda beradi.
- Bug‘li vanna: Bavosil tugunlari uchun bug‘li vanna qabul qilish og‘riq va yallig‘lanishni kamaytiradi. Misol uchun, qizdirilgan g‘ishtga yantog‘ va sarimsoq qo‘yib, bug‘idan foydalanish tavsiya etiladi.
- Qovoq va lavlagi sharbati:
- Qovoq va lavlagi: Qovoq va lavlagi sharbatini iste’mol qilish ich qotishini yengillashtiradi va to‘g‘ri ichakni yumshatadi. Bu esa bavosilning kopayishini sekinlashtiradi.
- Yong‘oq va kunjut:
- Yong‘oq va kunjut aralashmasi: Kuniga 7 g kunjut va 35 g yong‘oqni iste’mol qilish bavosilning oldini olishda va davolashda samarali bo‘ladi.
- O‘simlik damlamalari va huqnalar:
- Qisqichbaqa ildizi damlamasi: Qisqichbaqa ildizidan tayyorlangan damlama ich qotishini kamaytiradi va bavosil tugunlarini yengillashtiradi.
- Mintaqaviy vanna: Dalachoy va tugmachaguldan tayyorlangan qaynatma bug‘li vanna ko‘rinishida qabul qilinadi, bu usul bilan yallig‘lanishni kamaytirish va shishlarni yo‘qotish mumkin.
Bavosilning oldini olish choralari
Bavosil kasalligini oldini olish uchun quyidagi profilaktika choralariga amal qilish tavsiya etiladi:
- Sog‘lom ovqatlanish: Ich qotishini oldini olish uchun meva va sabzavotlarga boy dietaga rioya qilish lozim. Shuningdek, yangi sharbatlar iste’mol qilish ham ichak faoliyatini yaxshilaydi.
- Ko‘proq harakat qilish: Uzoq vaqt o‘tirib ishlashdan saqlanish, muntazam ravishda jismoniy mashqlar bajarish va harakatda bo‘lish tomirlarni mustahkamlaydi.
- Ko‘proq suv ichish: Suv ichish ichakni muntazam ravishda bartaraf etishga yordam beradi va ich qotishini oldini oladi.
- Parhezga rioya qilish: Yengil ovqatlar iste’mol qilish, yog‘li va achchiq ovqatlardan saqlanish tavsiya etiladi.
Ushbu tavsiyalar va xalq tabobati yo’llari bavosilni davolashda va oldini olishda yordam beradi. Kasallikning dastlabki bosqichlarida profilaktika choralari va tabiiynarsalardan foydalanish kasallik kopayishini to‘xtatishi mumkin.
Husnbuzar tushda
tushda sumalak ko’rish
tushda oyoq kiyim
folbin-tushda
soch-tushda
