Bit va Sirkalar: sabablari , belgilari va Davolash yo’llari
Bit — bu odam va hayvonlarda uchraydigan, qon so‘ruvchi parazit hisoblanadi. Ular qanotsiz hisoblanib, o‘z hayotini butunlay egasining azoizmida o‘tkazadi. Bitning uzunligi 1,5 mm dan 4,5 mm gacha hisoblanib, qanotlari yo‘q, ammo juda kuchli oyoqlari mavjud. Bu parazitlar odam va hayvonlarning terisiga yopishib, ularning qoni bilan oziqlanadi. Bitlar odamning sochida, kiyimida yoki jinsiy a’zolarida joylashishi mumkin. Bitlar qon so‘rayotganda ularning so‘lagi qichishishni olib keladi. Odamda bosh biti, kiyim biti va qov biti kabi uch xil bit uchraydi.
Bosh bitlari aksariyat sochda uchraydi, kiyim biti esa kiyimlar choki orasida yashaydi va tananing kiyim siqqan joylaridan qon so‘radi. Qov bitlari kop hollarda jinsiy a’zolarda, qo‘ltiq ostida, ba’zan qosh va kipriklarda ham uchrashi mumkin. Sirkalari esa bitlarning tuxumlari hisoblanib, ular soch yoki kiyimlarga yopishib oladi. Bit bilan zararlanish “pedikulyoz” deb ataladi.
Bit va sirkalar xosil bo‘lishining sabablari
Bitlarning xosil bo‘lishi aksariyat gigienik holatning pastligi bilan bog‘liq. Tozalik qoidalariga rioya qilmaslik, shaxsiy gigiyenaga e’tibor bermaslik, bir joyda ko‘p odamning to‘planishi yoki zararlangan odamlar bilan bevosita aloqa bitlarning ko‘payishiga olib keladi. Bu kasallik aksariyat moddiy ahvoli past yoki gigienik sharoitlari yetarli bo‘lmagan joylarda uchraydi.
Bit va sirkalarga qarshi xalq tabobati yo’llari
Bit va sirkalarni yo‘qotish uchun turli xil xalq tabobati yo’llari mavjud. Ushbu usullar aksariyat tabiiy o‘simliklardan tayyorlanadi va azoizmga zarar yetkazmaydi. Quyida ba’zi samarali usullar keltirilgan:
- Sarimsoq va tog‘ rayhoni qaynatmasi:
- Sarimsoq va tog‘ rayhonidan tayyorlangan qaynatma kuniga uch mahal ikki osh qoshiqdan ichilsa, bit va sirkalarni yo‘qotishda samarali bo‘ladi. Bu qaynatma bilan yuvinish ham tavsiya etiladi.
- Zig‘ir bargidan qaynatma:
- Zig‘ir bargidan tayyorlangan qaynatma bilan boshni yuvish bitlarni yo‘q qilishda yordam beradi. Ushbu qaynatma bosh terisiga yumshoq ta’sir ko‘rsatib, bitlarni o‘ldiradi.
- Turp yog‘i va zig‘ir bargi aralashmasi:
- Turp yog‘i bitlarni o‘ldirishda samaralinarsadir. U bosh yuvganda suvga qo‘shiladi hamda boshga surtib ishlatiladi. Zig‘ir bargi aralashmasi bilan birga ishlatilsa, yanada yaxshi natija beradi.
- Yalpiz va anor sharbatidan tayyorlangan qaynatma:
- Yalpizdan ikki osh qoshiq olib, bir stakan anor sharbatiga qo‘shib 10 daqiqa davomida qaynatiladi. Keyin bu aralashma bosh terisiga surtiladi. Bu usul bit va sirkalarni yo‘q qilishda juda samarali hisoblanadi.
Uy sharoitida bit va sirkalardan qutilish yo’llari
Bit va sirkalardan qutulish uchun tozalikka qat’iy rioya qilish kerak. Har kuni yuvinish, kiyimlarni dazmollash va zararlangan joylarni muntazam tozalash juda muhimdir. Quyida bit va sirkalarni yo‘qotish uchun xalq tabobatida keng qo‘llaniladigan ba’zi uy sharoitida bajariladigan usullar keltirilgan:
- Boshni tishlari kichkina va yaqin joylashgan taroq bilan tarash:
- Boshni sirka yoki bitdan tozalash uchun sochni maxsus kichkina tishli taroq bilan tarash kerak. Bu usul kattalar uchun juda zarur bo‘lsa, bolalarda esa sochni olish ham tavsiya etiladi.
- Petrushka urug‘i va chuchqa yog‘i aralashmasi:
- Bir choy qoshiq petrushka urug‘ini kichkinalab, unga to‘rt qism chuchqa yog‘i qo‘shiladi va bosh terisiga surtiladi. Bu aralashma bitlarni tezda yo‘qotadi va sochlarni tozalashda yordam beradi.
- Kerosin va o‘simlik yog‘i aralashmasi:
- Kerosin va o‘simlik yog‘ini aralashtirib, maxsus matoga shimdiriladi va boshga qo‘yiladi. Ustidan tsellofan yoki mato bilan o‘rab qo‘yiladi. 12 soatdan keyin bosh iliq sovunli suv bilan yuviladi va sochni yaxshilab taraladi.
- Yovvoyi zira o‘ti damlamasi:
- Yovvoyi zira o‘tining damlamasi bitlarni yo‘qotishda samarali. Damlamani boshga surtib, keyin bosh iliq suv bilan yuviladi.
- Klyukva sharbati bilan bosh yuvish:
- Klyukva sharbati bitlarni o‘ldirishda juda foydali hisoblanadi. Sharbat bosh terisiga surtiladi va ikki soat davomida o‘rab qo‘yiladi. Keyin bosh iliq sovunli suv bilan yaxshilab yuviladi.
Gigienaga rioya qilish va oldini olish choralarini ko‘rish
Bit va sirkalardan qutulish uchun tozalik muhim ahamiyatga ega. Haftada bir marta cho‘milish, kiyim-kechaklarni muntazam yuvish va dazmollash, ko‘rpa-to‘shaklarni doimiy ravishda shamollatish va gigienaga rioya qilish zarur. Shuningdek, bolalarni tekshirib turish va odamlar gavjum joylarda gigienik choralarni ko‘rish ham bit va sirkalarning oldini olishda muhimdir.
Ushbu xalq tabobati yo’llari va gigiena qoidalariga amal qilish orqali bit va sirkalardan samarali tarzda qutulish mumkin. Bitlarni yo‘q qilish uchun muntazam tozalikka e’tibor berish va xalq tabobati yo’llarini qo‘llash azoizmga zarar yetkazmasdan muammoni hal qilishda yordam beradi.
Husnbuzar tushda
tushda sumalak ko’rish
tushda oyoq kiyim
folbin-tushda
soch-tushda
