Gripp va asoratlar: Nimalarga e’tibor berish kerak?

Gripp va asoratlar: Nimalarga e’tibor berish kerak?

Gripp (influenza) ko‘plab odamlar tomonidan engil kasallik sifatida qabul qilinsa-da, ba’zi hollarda u jiddiy asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin. Ayniqsa, immuniteti zaif odamlar, yosh bolalar, keksalar va surunkali kasalliklari bo‘lgan shaxslar grippdan keyingi asoratlarga ko‘proq moyil bo‘lishadi. Grippning asoratlarini oldini olish va ularga e’tibor berish kasallikdan keyingi tiklanishni yengillashtirishi mumkin. Ushbu maqolada gripp va uning asoratlari haqida batafsil ma’lumot beramiz.

Grippning asosiy belgilari

Gripp odatda yuqori tana harorati, bosh og‘rig‘i, mushak og‘rig‘i, yo‘tal va tomoq og‘rig‘i kabi belgilardan boshlanadi. Ushbu simptomlar odatda 7-10 kun davomida kechadi, lekin ba’zi hollarda kasallikdan keyin asoratlar rivojlanishi mumkin. Asoratlar gripp paytida yoki undan keyin yuzaga kelishi mumkin, va ular ko‘pincha boshqa jiddiy kasalliklarga olib kelishi ehtimoldan holi emas.

Grippning jiddiy asoratlari

Grippning eng keng tarqalgan asoratlari quyidagilar:

1. O‘pka infektsiyalari (pnevmoniya)

Pnevmoniya grippning eng jiddiy asoratlaridan biridir. Gripp nafas yo‘llariga zarar yetkazib, bakterial yoki virusli pnevmoniyaning rivojlanishiga olib kelishi mumkin. O‘pka infektsiyasi kuchli yo‘tal, nafas olish qiyinligi, ko‘krakda og‘riq va yuqori tana harorati kabi simptomlar bilan kuzatiladi. Ayniqsa, immun tizimi zaiflashgan odamlarda pnevmoniya xavfi yuqori bo‘ladi.

2. Bronxit

Gripp asorati sifatida rivojlanishi mumkin bo‘lgan yana bir nafas yo‘llari kasalligi bu bronxitdir. Bronxit bronxlar yallig‘lanishi bilan tavsiflanadi va odatda uzoq davom etuvchi yo‘tal bilan kechadi. Grippdan keyin bronxit rivojlanishi nafas olish qiyinligini va yo‘talning davom etishini keltirib chiqaradi. Agar yo‘tal bir necha hafta davom etsa, bu bronxit belgilari bo‘lishi mumkin va shifokor bilan maslahatlashish lozim.

3. Yurak muammolari

Gripp yurak sog‘lig‘iga ham ta’sir qilishi mumkin. O‘z vaqtida davolanmagan gripp yurak mushaklariga zarar yetkazishi mumkin, bu esa yurak yallig‘lanishi (miokardit) yoki yurakning boshqa jiddiy kasalliklariga olib kelishi mumkin. Yurak og‘rig‘i, nafas qisilishi va haddan tashqari charchoq kabi simptomlar paydo bo‘lsa, darhol tibbiy yordamga murojaat qilish lozim.

4. Quvvatni yo‘qotish va asabiylashish

Grippdan keyin ba’zi odamlar kuchli charchoq va asabiylikni boshdan kechirishi mumkin. Bu asoratlar odatda organizmning virus bilan kurashishidan keyingi tiklanish jarayoniga bog‘liq. Tiklanish davri ba’zida bir necha hafta davom etishi mumkin, shuning uchun dam olish va organizmni quvvat bilan ta’minlash muhimdir.

5. Sinusit va otit

Gripp nafaqat nafas yo‘llariga, balki sinus va quloqqa ham zarar yetkazishi mumkin. Grippdan keyin sinuslar yallig‘lanishi (sinusit) yoki quloq infektsiyasi (otit) rivojlanishi mumkin. Ushbu holatlar kuchli bosh og‘rig‘i, yuzda og‘riq va eshitishda muammolar bilan kechishi mumkin. Bunday simptomlar paydo bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashish zarur.

Asoratlarning xavf omillari

Grippdan keyingi asoratlar har kimda ham rivojlanavermaydi, ammo ba’zi guruhlar bunga ko‘proq moyil bo‘lishadi. Quyidagi holatlar gripp asoratlari xavfini oshiradi:

• Yosh bolalar va keksalar: Ularning immuniteti zaifroq bo‘lganligi sababli, ular grippdan keyingi asoratlarga ko‘proq duch kelishadi.
• Surunkali kasalliklar: Yurak, o‘pka yoki diabet kabi surunkali kasalliklarga ega odamlar gripp asoratlaridan ko‘proq aziyat chekishadi.
• Homilador ayollar: Homiladorlik paytida immunitet tizimi susayadi, bu esa grippdan keyingi asoratlar xavfini oshiradi.
• Immuniteti zaif bo‘lganlar: Immun tizimi zaif bo‘lgan odamlar (masalan, saraton kasalligiga chalinganlar yoki immunosupressiv dorilar qabul qiladiganlar) grippdan keyingi asoratlarni tez-tez boshdan kechirishadi.

Asoratlarning oldini olish uchun tavsiyalar

Grippdan keyingi asoratlarni oldini olish uchun quyidagi choralarni ko‘rish tavsiya etiladi:

1. Grippga qarshi vaksina olish

Gripp asoratlaridan himoyalanishning eng samarali usullaridan biri bu grippga qarshi vaksina olishdir. Vaksina grippni oldini olishga yordam beradi va kasallik jiddiy kechishini kamaytiradi. Ayniqsa, yuqori xavf guruhidagi odamlar uchun vaksina olish juda muhim.

2. Immunitetni mustahkamlash

Immunitetni mustahkamlash orqali gripp va uning asoratlaridan saqlanish mumkin. Sog‘lom ovqatlanish, muntazam jismoniy mashqlar va yetarlicha uyqu immunitetni kuchaytirishga yordam beradi. Shuningdek, S vitamini, sink va D vitamini kabi ozuqaviy moddalar immunitetni qo‘llab-quvvatlaydi.

3. Suyuqlik iste’molini oshirish

Gripp paytida ko‘p suyuqlik ichish nafas yo‘llarini tozalashga va organizmni suvsizlanishdan saqlashga yordam beradi. Bu esa grippning kuchli asoratlari rivojlanish xavfini kamaytiradi.

4. Tibbiy yordamga murojaat qilish

Agar grippdan keyin yuqorida keltirilgan asoratlar belgilari paydo bo‘lsa, darhol shifokor bilan maslahatlashish lozim. Asoratlarni erta aniqlash va davolash kasallikning og‘irroq kechishining oldini olishda yordam beradi.

Xulosa

Gripp ko‘pincha engil kechadigan kasallik bo‘lsa-da, ba’zida jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Asoratlarning oldini olish uchun grippga qarshi vaksina olish, immunitetni mustahkamlash va to‘g‘ri davolanish muhim ahamiyatga ega. Grippdan keyin kuchli yo‘tal, nafas olish qiyinligi yoki yurak og‘rig‘i kabi belgilar paydo bo‘lsa, darhol tibbiy yordamga murojaat qilish kerak.