ICHAK GIJJALARI VA ULARNING DAVOLASH USULLARI
Ichak gijjalari – odamning ichak tizimida yashaydigan parazitlardir. Ular turli xil turlarda bo‘lishi mumkin, masalan, ascaris, hookwormlar, pinwormlar va trichinella. Ichak gijjalari organizmda turli xil muammolarni keltirib chiqarishi mumkin, shu sababli ularni aniqlash va davolash muhimdir. Quyida ichak gijjalari, ularning ta’siri va davolash usullari haqida batafsil ma’lumot keltirilgan.
1. Ichak gijjalari turlari va ularning ta’siri
a. Ascaris lumbricoides (Ascaris)
Ascaris gijjalari ichakda yashaydi va juda katta bo‘lishi mumkin. Ular odam organizmida ko‘payib, ichak devorlarini to‘sib qo‘yishi va ichak obstruktsiyasiga olib kelishi mumkin. Ascaris infektsiyasi qorin og‘rig‘i, qusish, diareya va og‘ir holatlarda ichak obstruktsiyasi kabi simptomlarga sabab bo‘ladi.
b. Enterobius vermicularis (Pinworm)
Pinwormlar, asosan, bolalarda uchraydi va ularning tuxumlari ichakda rivojlanadi. Ularning mavjudligi ko‘pincha qichishish, ayniqsa, kechasi tushish, va qorin og‘rig‘i kabi simptomlarga olib keladi. Pinwormlar ichakda ko‘payib, yengil yoki kuchli noqulayliklarni
yuzaga keltirishi mumkin.
c. Ancylostoma duodenale va Necator americanus (Hookworms)
Hookwormlar ichakning yuqori qismlarida yashaydi va ular qon so‘rib oziqlanadi. Ular ichakda yallig‘lanish, qorin og‘rig‘i va anemiya kabi simptomlarga sabab bo‘lishi mumkin. Hookwormlar qon so‘rishi orqali organizmda temir yetishmasligi va boshqa vitaminlar yetishmovchiligi kabi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.
d. Trichinella spiralis (Trichinella)
Trichinella gijjalari odatda qizdirilmagan go‘shtlarni iste’mol qilish orqali kiradi. Ular ichakdan boshqa organlarga, masalan, muskullar va yurakka tarqalishi mumkin. Trichinella infektsiyasi mushaklarda og‘riq, isitma va ko‘krak og‘rig‘i kabi simptomlarni keltirib chiqaradi.
2. Ichak gijjalarini davolash usullari
a. Dori-darmonlar
i. Antihelminthik dori vositalari
Ichak gijjalari uchun samarali dori-darmonlar mavjud. Masalan, albendazol, mebendazol va pyrantel pamoat kabi antihelminthik dorilar gijjalarning organizmdan chiqarilishiga yordam beradi. Bu dorilar odatda gijjalarning turiga va infektsiyaning darajasiga qarab belgilangan dozada qo‘llanadi.
ii. Ikki yoki undan ortiq dori kombinatsiyasi
Ba’zida, ayniqsa, og‘ir infektsiyalarda, bir nechta antihelminthik dorilardan foydalanish kerak bo‘lishi mumkin. Bu usul gijjalarning barcha turlarini samarali davolashga yordam beradi.
b. Tabiiy davolash usullari
i. Sarimsoq
Sarimsoq, tabiiy antiparazitik xususiyatlarga ega. Uni maydalab, oshqozonga qo‘shish yoki sariyog‘ bilan aralashtirib iste’mol qilish mumkin. Sarimsoqning antibakterial va antifungal xususiyatlari gijjalarga qarshi kurashishda yordam beradi.
ii. Chay qoshig‘i moyi (Tea Tree Oil)
Chay qoshig‘i moyi ichak gijjalari bilan kurashishda yordam beradigan tabiiy vosita sifatida tanilgan. Uni suyultirib, ichakni yuvish uchun foydalanish mumkin.
c. Gigiena va profilaktika
i. Oziq-ovqat sanitariyasi
Oziq-ovqatlarni yaxshi yuvish va to‘liq pishirish gijjalarning organizmga kirishini kamaytiradi. Go‘shtlarni, baliq va boshqa oziq-ovqatlarni to‘liq qizdirish gijjalarning o‘lishini ta’minlaydi.
ii. Shaxsiy gigiena
Qo‘llarni muntazam ravishda yuvish va shaxsiy gigiena qoidalariga rioya qilish zarur. Bu, ayniqsa, hojatxona foydalanishdan keyin va ovqatlanishdan oldin muhimdir.
iii. Tibbiy tekshiruvlar
Agar gijja infeksiyasi mavjud bo‘lishidan shubhalanilsa, tibbiy tekshiruvlar va testlar o‘tkazish kerak. Bu, infektsiyaning aniqlanishi va davolanishi uchun muhimdir.
3. Xulosa
Ichak gijjalari organizmda turli xil muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Gijjalardan himoyalanish va davolanish uchun samarali usullar mavjud. Dori-darmonlar, tabiiy davolash vositalari va gigiena qoidalariga rioya qilish orqali gijjalardan samarali tarzda qutulish va ularning salbiy ta’sirlarini kamaytirish mumkin. Shuningdek, profilaktik chora-tadbirlar va tibbiy tekshiruvlar gijjalarning oldini olishda muhim rol o‘ynaydi.
