Og‘riqsiz tish ekstraksiyasi qanday amalda o‘tkaziladi?
Tish ekstraksiyasi, ya’ni tishni sug‘urib olish — ko‘pincha zarur bo‘ladigan stomatologik amaliyotlardan biridir. Bu jarayon tishning shikastlanishi, yallig‘lanishi, infeksiyalanishi yoki noto‘g‘ri joylashishi kabi holatlarda talab qilinadi. Bugungi kunda stomatologiya sohasida zamonaviy texnologiyalar va usullar yordamida tish ekstraksiyasi og‘riqsiz tarzda amalga oshiriladi. Ushbu maqolada og‘riqsiz tish ekstraksiyasi qanday o‘tkazilishi, amaliyot davomida qanday choralar ko‘rilishi va jarayon qanday kechishi haqida batafsil ma’lumot beramiz.
Tish ekstraksiyasi zarurati
Tishni sug‘urib olish ko‘pincha quyidagi holatlarda zarur bo‘ladi:
- Kariesning kuchli rivojlanishi: Agar tish chuqur karies tufayli zarar ko‘rgan bo‘lsa va davolab bo‘lmaydigan darajada bo‘lsa, uni sug‘urib olish zarur bo‘ladi.
- Tish ildizidagi infektsiya: Ildiz kanallari bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lsa yoki infektsiya ildizning chuqur qismiga yetgan bo‘lsa, tishni saqlab qolish imkoni bo‘lmasligi mumkin.
- Don tishlari: Don tishlari noto‘g‘ri o‘sib chiqib, boshqa tishlarga bosim o‘tkazishi yoki og‘riq keltirishi mumkin. Bu holatda ham don tishlarini sug‘urib olish tavsiya etiladi.
- Milk yallig‘lanishi: Periodontal kasalliklar natijasida tishlarning shikastlanishi va tishlarning mustahkamligi yo‘qolishi mumkin, bu esa ularni sug‘urib olishni talab qiladi.
Og‘riqsiz tish ekstraksiyasi qanday amalga oshiriladi?
Tish sug‘urib olish jarayoni og‘riq sezilmasligi uchun maxsus anesteziya yordamida amalga oshiriladi. Jarayonning asosiy bosqichlari quyidagicha:
1. Shifokor bilan maslahatlashish
Tish ekstraksiyasi amaliyotidan oldin stomatolog bilan maslahatlashish muhimdir. Shifokor tishni tekshirib, uni sug‘urib olish zarurati va xavfsizligini baholaydi. Agar tishda infeksiya yoki boshqa muammolar bo‘lsa, oldindan davolash choralari ko‘rilishi mumkin. Jarayon oldidan umumiy sog‘lig‘ingiz, allergiyangiz yoki qabul qilayotgan dorilaringiz haqida shifokorga xabar berish kerak.
2. Anesteziya
Tish ekstraksiyasi og‘riqsiz bo‘lishi uchun lokal anesteziya qo‘llaniladi. Anesteziya og‘riq sezgilarini to‘liq blokirovka qilib, faqat bosimni his qilishga imkon beradi. Ba’zi hollarda, umumiy anesteziya yoki sedatsiya qo‘llanilishi mumkin, bu asosan murakkab ekstraksiyalar (masalan, don tishlari) paytida qo‘llaniladi. Lokal anesteziya qo‘llanilganda, bemor hushyor bo‘ladi, ammo og‘riqni umuman his qilmaydi.
3. Tishni sug‘urib olish jarayoni
Anesteziya ta’sir qilgach, stomatolog tishni sug‘urib olish jarayonini boshlaydi. Jarayon quyidagicha o‘tadi:
- Tishni bo‘shatish: Shifokor maxsus asboblar yordamida tishni milk va suyak ichida bo‘shatadi. Bu jarayon bosim sezilarli bo‘lishi mumkin, ammo og‘riq sezilmaydi.
- Tishni chiqarish: Tish bo‘shatilgach, u asta-sekin sug‘urib olinadi. Tish chiqishi oson bo‘lsa, bu jarayon juda tez o‘tadi. Agar tish chuqur joylashgan bo‘lsa yoki ildizi murakkab bo‘lsa, tishni bo‘lib olib tashlash mumkin.
4. Jarohatni davolash va tikish
Tish sug‘urib olingandan so‘ng, shifokor milk va suyak to‘qimasini tekshiradi. Agar zarur bo‘lsa, jarohat tikiladi. Ba’zi hollarda tabiiy tiklanish uchun tikuv kerak bo‘lmasligi mumkin. Tikuv qo‘yilgan holatlarda ular bir necha kundan keyin o‘z-o‘zidan erib ketishi mumkin yoki shifokor tomonidan olib tashlanadi.
5. Operatsiyadan keyingi parvarish
Tish sug‘urib olinganidan keyin shifokor operatsiyadan keyingi parvarish bo‘yicha ko‘rsatmalar beradi. Bu ko‘rsatmalar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- Birinchi kun davomida sug‘urilgan joyga steril doka qo‘yib, bosim qilish orqali qon ketishini to‘xtatish.
- Og‘riqni yengillashtirish uchun shifokor tomonidan buyurilgan og‘riq qoldiruvchi dorilarni qabul qilish.
- Shishlarni kamaytirish uchun muz kompressidan foydalanish.
- Ovqatlanishda yumshoq va iliq taomlarni tanlash, tishni sug‘urib olingan joyga qattiq bosim tushirmaslik.
Operatsiyadan keyin nimaga e’tibor berish kerak?
Operatsiyadan keyin bir necha kun davomida ehtiyotkorlik choralariga rioya qilish muhimdir:
- Birinchi 24 soat ichida og‘ir jismoniy faollikdan saqlaning.
- Tish sug‘urilgan joyni tish cho‘tkasi bilan tozalashdan saqlaning.
- Sigaret chekish, ichkilik iste’mol qilish va issiq ichimliklardan saqlanish zarur.
- Sug‘urilgan joyni tuzli suv bilan muloyim chayish tavsiya etiladi, lekin kuch bilan chayishdan saqlaning.
Xulosa
Og‘riqsiz tish ekstraksiyasi zamonaviy stomatologiya texnologiyalari yordamida og‘riqsiz tarzda amalga oshiriladi. Anesteziya yordamida tish sug‘urib olish jarayoni bemorning og‘riq sezmasdan o‘tishini ta’minlaydi. Jarayondan keyingi parvarish qoidalariga rioya qilish esa tez tiklanishga yordam beradi. Tish sog‘lig‘ini asrash uchun muntazam stomatolog ko‘rigiga qatnashish va gigiyena qoidalariga rioya qilish og‘riqli tish muammolarining oldini olishda katta ahamiyatga ega.
